تعداد گونه های گیاهی وجانوری جهان

تعداد گونه های گیاهی و جانوری جهان

از

محمد فتاحی

پاییز 1403

مقدمه :

اغلب ما عادت کرده ایم هر آنچه را در اطرف خود از گیاهان یا جانوران می بینیم،  به حساب بیاوریم و اصلا به عوامل ناپیدا اما تاثیرگذار مانند انواع میکرو ارگانیسم ها که موجوداتی ریز و غیر قابل دیدن هستند، توجهی نداریم ؟

حتما با عبور از کنار جاده ها در اواخر فصل برداشت محصولات کشاورزی دیده اید ، بعضی کشاورزان با اتش زدن  اراضی  درو شده سعی می کنند ،باقی مانده کلش ها را آتش زده  تا شخم زدن مجدد خاک به آسانی انجام گیرد ( به پیشنهاد رانندگان تراکتور ) و دوده سیاهی بر فراز منطقه ظاهر می شود؟ غافل از اینکه با انجام این کار بخش حاصلخیز خاک را که مملو از مواد آلی و معدنی است همراه تعداد زیادی ( میلیونها  در واحد سطح ) از میگرو ارگانیزمهایی که حاصلخیزی خاکها را تداوم می بخشند از بین میبرند و خاک حاصلخیز به خاک مرده و پوکی تبدیل میگردد.

یا در فصل گرما  هنگامی که تعداد پشه ها زیاد میگردند ، سعی می کنیم  چند قوطی پیف پاف که نابود کننده جشرات و پشه ها هستند خریداری و در منزل نگهداریم . تا با پیدا شدن پشه ها و جانوران موذی آنها را سمپاشی و نابود کنیم.

مثالها در اینگونه موارد فراوان است. متاسفانه غالب ما سعی می کنیم به داشته های سطحی خود  یا تبلیغاتهای سوء تولیدکنندگان اکتفا نماییم و با ساده ترین شیوه های ممکن اقدام نماییم.

غافل از اینکه طبیعتی که ما در آن قرار داریم مملو از صدها و بلکه میلیون ها  گونه گیاهی و جانوری مختلف است که همانند زنجیره ای بهم پیوسته در پالایش و آسایش طبیعت به فعالیت مشغول هستند.

هیچ کدام از گونه های  طبیعت در شرایط عادی مضرنیستند ، بلکه این ما هستیم عنوان مضر بودن را برای پشه ، سوسک ، مار ، زنبورها ….. انتخاب می کنیم و سعی می کنیم آنها را نابود سازیم . در حالیکه همه آنها جزیی از زنجیره حیات اطراف ما را شکل میدهند و این زنجیره زمانی خوب عمل می نمایند،  که تمامی حلقه های بهم پیوسته ( گیاهان ، جانوران و میکرو ارگانیزمها  ) در کنار هم قرار داشته باشند.  اگر این زنجیره های حیات که طی میلیونها سال شکل گرفته و به تعادل رسیده و باعث تداوم و پایداری طبیعت شده اند بهم بزنیم ، نه تنها باعث ناپایداری طبیعت میگردند ، بلکه تعدادی از گونه ها بیش از حد لازم به فراوانی رسیده و همین امر باعث بروز مشکلات عدیده برای آن محیط  میگردند (در همین سایت به مقاله های  بهشت رویایی سیاستمداری که به جهنم ختم شد، ویدئوی  معجزه گرگها را مطالعه فرمایید.).

یکی از چشمگیرترین جنبه های سیاره ما گونه های مختلف آن است. دانستن اینکه،  چه تعداد گونه در زمین یا اقیانوسها  زندگی می کنند ، یکی از اساسی ترین سؤالات علم است. با این حال، پاسخ به این سؤال همچنان مبهم  و نا رسا است ، زیرا تلاش‌ها برای نمونه‌برداری از تنوع زیستی جهان تا به امروز محدود بوده و بنابراین تعیین کمیت مستقیم غنای گونه‌ای جهانی تا حدودی نا رسا است وگاها با تخمین های غیرمستقیم  مبتنی بر فرضیاتی تکیه می‌کنند که به شدت بحث‌برانگیز بوده است.

ما در اینجا اطلاعات به روز شده  تعداد گونه ها درسال 2022 که توسط  هانا ریچی نگارش شده همراه با مطالعات قبلی کالیمو مورا و همکاران  ( 3) و سایر منابع را بطور خلاصه از طریق جداولی ارائه خواهد شد.  با این تفاوت که مطالعات هانا فقط گونه های زمینی را شامل میگردد ولی  مطالعه مورا گونه های دریایی و خشکی را در کنار هم توضیح داده اند.

مطالعات انجام شده علی الرغم  مطالعات اندک نشان میدهند که همه گونه‌های شناخته شده و تأیید شده سال 2022  برابر فهرست قرمز (IUCN)  تعداد گونه های توصیف شده ، 2.16 میلیون گونه در این سیاره فهرست شده است و طبق دیدگاه مورا بجزتعداد پایگاه داده مرکزی فهرست بندی (IUCN)  در آن زمان که 1 میلیون و 200 هزار بوده همراه  با تعداد گونه های دریایی ، 2.2 میلیون (± 0.18 میلیون SE)  گونه  دیده می شوند.

از طرفی نتایج مورا و همکارانش  نشان می دهند که حدود 86٪ از گونه های موجود روی زمین و 91٪ از گونه های موجود در اقیانوس هنوز در انتظار توصیف  یا شناسایی هستند. اگر بخواهیم این شکاف قابل توجه روی زمین را ببندیم، نیاز به مطالعات بسیار بیشتری خواهد بود.

تعداد گونه های حیات :

د انشمندان تخمین می زنند که امروزه حداقل 8 میلیون  ( 1) گونه گیاهی و جانوری روی زمین زندگی می کنند که از جمله آنها انسان می باشد. این گونه ها بصورت پراکنده در اکوسیستم های مختلف   جهان زندگی می کنند.

اکوسیستم یک منطقه جغرافیایی است که در آن مجموعه متنوعی از گیاهان، حیوانات و سایر موجودات در کنار هم زندگی می کنند. اکوسیستم ها می توانند به بزرگی یک بیابان یا به کوچکی یک برکه باشند و شامل موجودات زنده و غیر زنده مانند سنگ ها، شن و ماسه و رطوبت باشند.

تعداد گونه ها در مناطق گرم و مرطوب جهان به ویژه جنگلهای بارانی بیشتر از سایر مناطق جهان است و طبق برآوردها هر چه از سمت مناطق حاره به طرفین قطب ها حرکت کنیم تعداد گونه ها ( نه فراوانی آنها ) کاهش می یابد.

شکل شماره 1 نمایی از تعداد تعدادی از گونه ها یا اشکال  مختلف حیات در سیاره زمین منبع وداها

بدانید هر بخش از یک اکوسیستم مانند یک پازل به قطعات دیگر وابسته است. به عنوان مثال، تغییر دمای یک اکوسیستم تأثیرات زیادی بر گیاهان و حیواناتی که در آنجا زندگی کنندخواهد گذاشت.

از طرفی کل سطح کره  زمین مجموعه‌ای از اکوسیستم‌های (1) متصل به هم مانند اقیانوس‌ها ، تورب زارها ، جنگلها ، مراتع  و بیابان‌ها….. شکل گرفته  و به روشهای مختلف  بهم متکی هستند . به عنوان مثال، هر ساله جنگل‌های بارانی آمازون از فسفر موجود در حدود 22 هزار تن گرد و غبار ی که توسط باد از صحرهای هزاران مایل دورتر حمل می‌شوند، بارورمیگردند .

از طرفی دویست و پنجاه سال پس از اینکه کارل لینه، گیاه‌شناس سوئدی، سیستمی رسمی برای طبقه‌بندی تنوع طبیعت ابداع کرده می گذرد ، فهرست برخی از طبقات موجودات زنده ، مانند پستانداران و پرندگان غالبا شناسایی شده اند . اما اطلاعات  برای سایر گروهها و تاکسونها واقعا  کم  و غم انگیز هستند. از طرفی امارهای تعداد گونه های  پیش بینی شده چندین برابر گونه های شناسایی شده هستند و این میرساند سرمایه گذاریها در این زمینه بسیار اندک بوده است و تغییرات نتایج در طی دو یا چند دهه انچنان تغییری نداشته اند و بیم ان میرود تعداد زیادی از گونه ها قبل از شناسایی منقرض گردند. طبیعی است ادامه این روند ممکن است تعادل اکوسیستمها را تا حدودی به تاخیر اندازد.  بهر حال تعداد گونه‌ها در زمین  ( 6) یکی از اساسی‌ترین پرسش‌های بوم‌شناسی است و متاسفانه هنوز حل نشده است.

ساندی ریویو خبر نگار نیورک تایمز (1 ) بر مبای منابع قابل دسترس اعلام  کرده 8 میلیون گونه را هنوز  را نمی شناسیم . نامبرده تاریخچه حفاظت از منابع زیستی را ، داستان پیروزی های بسیاری در یک جنگ بازنده می داند . ایشان اعلام می کنند  من  بیش از 30 سال در هیئت مدیره سازمان های جهانی حفاظت از محیط زیست خدمت کرده ام، به خوبی از عرق، اشک و حتی خون ریخته شده توسط کسانی که زندگی خود را وقف نجات گونه ها می کنند، اطلاع دارم . تلاش های آنها به دستاوردهای بزرگی منجر شده است، اما آنها فقط تا حدی موفق بوده اند.

انقراض گونه ها توسط فعالیت های انسانی به سرعت ادامه ادامه دارد، به اندازه ای سریع که تا پایان این قرن بیش از نیمی از همه گونه ها از بین میروند. نامبرده اعلام ،ما مشکل تغییرات آب و هوایی را  هر چند بسیار مشکل است ،حل خواهیم کرد، اما  اجرای آن ، فقط به اراده های قوی، نه تبلیغاتهای فراوان نیاز دارد.

الف –  نتایج مطالعات هانا ریچی (2) تعداد گونه های توصیف شده  بر اساس  پایگاه  فهرست قرمز اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت (IUCN ) را 2,161,755 گونه و آنرا بر اساس جدول و هیستوگرام زیراعلام کرده است :

جدول شماره 1  تعداد گونه ها ی شناسایی شده بر اساس گروهها و تاکسونها بر اساس مطالعات هانا

گروهها و تاکسونها	تعداد	گروهها و تاکسونها	تعداد
دوزیستان	8536	حشرات
عنکبوتیان	110,615	بی مهرگان	1,521,459
پرندگان	11188	گلسنگ ها	17000
جلبک قهوه ای	4541	پستانداران	6596
مرجان ها	5574	نرم تنان	113,813
سخت پوستان	80,122	خزه ها	21925
سرخس ها و متحدان	11800	قارچ  ها	120000
ماهی ها	36,367	سایر بی مهرگان	157,543
گیاهان گلدار	369000	گیاهان	424,335
پروتیست ها	141,541	جلبک قرمز	7568
جلبک سبز	12929	خزندگان	11733
Gymnosperms	1113	کرم های مخملی	210
خرچنگ نعل اسبی	4	مهره داران	74420

 

هیستوگرام شماره  1  تعداد گونه های شناسایی شده بر اساس مطالعات هانا ریچی

 

ب-   نتایج مطالعات مورا و همکاران ( 3 ) که 11 سال زودتر از هانا انجام شده ، در زمینه گونه های زمینی و دریایی در جدول شماره 2  ذکر شده است .

رویکرد مورا و همکارانش  7.77 میلیون گونه جانوری، 298000 گونه گیاهی، 611000 گونه قارچ، 36400 گونه از تک یاخته‌ها و 27500 گونه از chromists را پیش‌بینی کرده اند. . در مجموع این رویکرد پیش بینی کرده که حدود 8.74 میلیون گونه یوکاریوت در زمین وجود دارند  و تعداد گونه‌های دریایی منجر به پیش‌بینی 2/21 میلیون گونه یوکاریوتی در اقیانوس‌های جهان گردیده است .

 

اقیانوس ها			زمینی			گونه ها
+_ SE	پیش بینی شده	فهرست شده	+_ SE	پیش بینی شده	فهرست شده
						سلولهای پیچیده
145,000	2,150,000	171,082	958,000	7,770,000	953,434	حیوانات
9,640	7,400	4,859	30,500	27,500	13,033	کرومیت ها
11,100	5,320	1,097	297,000	611,000	43,271	قارچ ها
9,130	16,600	8,600	8,200	298,000	215,644	پلاتانای
6,690	36,400	8,118	6,690	36,400	8,118	تک یاخته
182,000	2,210,000	193,756	1,300,000	8,740,000	1,233,500	مجموع
						پروکاریوت ها
0	1	1	160	455	502	ارکیا
436	1,320	652	3,470	9,680	10,358	باکتریها
436	1,320	653	3,630	10,100	10,860	مجموع
182,000	2,210,000	194,409	1,300,000	8,750,000	1,244,360	کل

جدول شماره 2 تعداد گونه های  فهرست شده و پیش بینی شده بر اساس مطالعات  مورا و همکارانش

ج – تریسی واتسون (4 ) از  گروه مطالعات نشنال جئوگرافیک  تعداد گونه ها را  8.7 میلیون گونه و معتقدند حدود 86 درصد از گونه های زمینی هنوز به طور کامل توصیف نشده اند و میلیونها گونه ناشناخته هم انقراض یافته اند.

این مطالعه نشان می دهد که دانشمندان کمتر از 15 درصد از گونه‌هایی را که اکنون زنده هستند فهرست‌بندی کرده‌اند.

شکل شماره 2  گونه های مختلفی از حیات دریایی که در امتداد سواحل کالیفرنیا یافت می شوند نشان میدهد( منبع دیوید لیتشواگر، نشنال جئوگرافیک)

د – برندان بی و همکاران ( 5) در فصلنامه بررسی زیست شناسی با همکاری دانشگاه استونی بروک ، اعلام کرده اند، مبرهن است گونه های بیشتری نسبت به تعداد کنونی که به طور رسمی توصیف شده اند (تقریباً 1.5 میلیون) وجود دارند، برآوردهای اخیر از حدود 2 میلیون گونه تا تقریباً 1 تریلیون متغیر است، اما اکثر آنها حدود 11 میلیون گونه یا کمتر را پیش بینی می کنند ، تعداد گونه‌های روی زمین یکی از اساسی‌ترین اعداد در علم است، اما  تعداد گونه ها بسیار نامشخص و برآوردهای آنها  نشان می دهند ، احتمالاً حداقل 1 تا 6 میلیارد گونه روی زمین وجود دارند. علاوه بر این، برخلاف تخمین‌های قبلی، زندگی تحت سلطه باکتری‌ها (تقریباً 70 تا 90 درصد گونه‌ها) است و حشرات تنها یکی از گروه‌های بسیار متنوع هستند.

ه – تعداد گونه‌های درختان  در زمین یکی از اساسی‌ترین پرسش‌های بوم‌شناسی است که هنوز حل نشده است، حتی در مورد اشکال زندگی به خوبی مطالعه شده مانند درختان نیستند . اکنون محققانی از سراسر جهان با مشارکت مارتین هرولد از مرکز تحقیقات آلمانی علوم زمین پوتسدام (GFZ) داده‌های خود را در مجله علمی PNAS جمع‌آوری کرده‌اند و تخمین جدیدی از تعداد گونه‌های درختی ارائه کرده‌اند. مقیاس های قاره ای و جهانی بر اساس برآوردهای جدید، حدود 73300 گونه درختی روی زمین وجود دارد که 14 درصد بیشتر از آنچه قبلاً تصور می شد. حدود 9000 مورد از آنها هنوز کشف نشده است که 40 درصد آنها، طبق انتظارات محققان، در آمریکای جنوبی هستند. نه تنها یک سوم از گونه های شناخته شده، بلکه بسیاری از گونه های کشف نشده نیز نادر هستند و فقط در قاره های خاص و در مناطق گرمسیری یا نیمه گرمسیری یافت می شوند. برآورد تعداد گونه‌های درختی برای اطلاع‌رسانی، بهینه‌سازی و اولویت‌بندی تلاش‌های حفاظت از جنگل‌ها در سراسر جهان بسیار مهم است.

منابع مورد استفاده :

1 – ادوارد او. ویلسون، 2018، نیویورک تایمز،   به استنادمنابع: UNEP-WCMC و IUCN (2017)؛ پایگاه داده جهانی مناطق حفاظت شده (WDPA، کمبریج، انگلستان: UNEP-WCMC و IUCN)

2 – هانا ریچی ،( 2022 ) ، چه تعداد گونه روی زمین است.

3 –  کالیمو مورا و همکاران ، 2011 ، چه تعداد گونه در زمین و اقیانوسها وجود دارند.

4 – تریسی واتسون ،2011،  86 درصد گونه های زمینی ناشناخته اند

5 – برندان بی و همکاران ،2014، تعداد گونه های روی زمین فصلنامه زیست شناسی

6 – اوتا دفکی ،2022، برآورد جدید از تعداد گونه های درختی روی زمین