پیامدهای نابودی حشرات کره زمین

 پیامدهای نابودی حشرات روی کره زمین

از

محمد فتاحی

1403

کن رابینسون در باره خلاقیت دو پیام  پیام کوتاه انگیزشی را ایراد کرده بودند. من در این قسمت به سیوال اول ایشان می پردازم.

 اگر تمامی حشرات روی  کره زمین محو گردند چه اتفاقی می افتد؟

پاسخ  کن رابینسون : اگر تمامی حشرات روی کره زمین نابود گردند، 50 سال طول نمی کشد، که تمام حیات روی کره زمین از بین خواهد رفت .

نتایج بررسی ها جهت صحت یا رد این پیام  :

از بین رفتن تمامی حشرات روی کره زمین تأثیرات عمیقی بر اکوسیستم‌ها، زنجیره‌های غذایی و حتی زندگی انسان‌ها خواهد گذاشت. بنابراین سعی میشود در ابعاد مختلف مورد توجه قرار گیرند.

1- اختلال در زنجیره‌های غذایی:

سایمون و همکارانش در سال 2019  اعلام کرده اند حشرات یکی از مهمترین  (1 ) منابع غذایی، برای  بسیاری از جانوران منجمله  پرندگان، پستانداران و برخی خزندگان عمل می‌کنند. از بین رفتن حشرات می‌تواند، منجر به کاهش جمعیت انها گردد و در نهایت باعث اختلال در زنجیره‌های غذایی و امنیت غذایی می گردد .

2- از بین رفتن گرده‌افشانی:

بسیاری از گیاهان برای گرده‌افشانی به حشرات وابسته‌ هستند .بنابراین از بین رفتن حشرات (2) می‌تواند به کاهش تولید میوه و سبزیجات در ابعاد وسیع  منجر  و تهدیدی جدی برای کشاورزی و تأمین غذایی اانسانها در جهان خواهدشد .

 

شکل شماره  1 نمایی از مراحل گرده افشانی در گیاهان . شکل شماره  2 محصولات حاصل از گرده افشانی

از طرفی حدود 75% از محصولات غذایی ( 2)  ما به گرده‌افشانی حشرات وابسته‌اند. از بین رفتن این حشرات می‌تواند باعث کاهش تولید میوه و سبزیجات شود و تهدیدی جدی برای تأمین غذایی بشریت باشد.

3-کاهش تنوع زیستی:

تنوع زیستی جهان، محصول میلیاردها سال تکامل طبیعت در طی زمانهای طولانی است ، متاسفانه با برداشت ها و فشارهای فزاینده انسانها  رو به کاهش گذاشته است . باید بدانیم ، ما انسانها  بخش جدایی‌ناپذیر از این تنوع زیستی بوده و خواهیم بود و به طور کامل وابسته به آنها هستیم. اگر مایل به ادامه زندگی و نسلهای اینده و بقای کره سبز هستیم باید در پاسداشت آن کوشا تر از شرایط فعلی باشیم .

مطالعات و بررسی های جهانی نشان داده  تنها راه پاسداشت طبیعت حفظ و توسعه جنگلها و ( شکل شماره  3  ) موجودات زنده ان است. زیرا کاهش تنوع زیستی ، تعادل اکوسیستم ها را بر هم می زند.  شکل شماره  3 حفاظت و توسعه جنگلها و پوشش های گیاهی و حیات وحش

حشرات بخشی از تنوع زیستی بوده و نقش مهمی در حفظ تنوع زیستی ایفا می‌کنند. از بین رفتن آنها می‌تواند به کاهش تنوع زیستی در اکوسیستم‌ها منجر شود ( 3) و بسیاری از گیاهان و حیات‌وحش دیگر را در خطر انقراض قرارخواهند داد .

وجود حشرات بدون شک باعث ارتقای تنوع زیستی در اکوسیستم‌ها می‌شوند. تحقیقاتهای مختلف نشان داده‌اند که کاهش ناگهانی در تعداد حشرات می‌تواند تأثیرات طوفانی بر اکوسیستم‌ها ( 3 ) و همچنین بر روی گیاهان و جانوران دیگر داشته باشد، و ممکن است به انقراض آنها بینجامد .

تنوع زیستی اساس و شالوده زندگی بر روی زمین است. زیرا نامین کننده منابع غذایی، سلامتی

روح و روان انسانها و پالایش آب،خاک، هوا و ادامه دهنده  زندگی بر روی کره زمین هستند.متاسفانه به شکل گسترده ای این منابع ارزشمند در حال کاهش هستند .           شکل شماره 4  نمایی از بین رفتن تنوع زیستی

هشدار: 

تمامی جوانب یک زندگی سالم:  منوط به حال خوب اکوسیستم ها و حفظ تنوع گونه های انها دارد.

4-افزایش آفات و بیماری‌ها:

برخی از حشرات به کنترل جمعیت آفات کمک می‌کنند. در نبود آنها، آفات( 4) به سرعت افزایش می یابند، در نتیجه به محصولات کشاورزی آسیب می رسانند و احتمال شیوع بیماری‌ها افزایش خواهند داد .

نمونه های بارز آن جنگلهای زاگرس هستند ،از آغاز پیدایش اولین افات در مناطق نسبتا گرمتر زاگرس جنوبی در سال 1355 تا کنون غالب گستره جنگلهای زاگرس به ترتیب بروز افات و بیماریها از زاگرس جنوبی به زاگرس میانی گسترش ودر چند سال اخیر ،جنگلهای زاگرس شمالی را هم تحت تاثیر قرار داده و تا کنون بیش از یک و نیم میلیون هکتار از جنگلهای زاگرس  را به کام مرگ کشانده است.

شکل شماره  5و6 داستان غم‌انگیز جنگل‌های زاگرس و اتش سوزیهای بی امان انها(منابع عکس خبرگزاری تسنیم 1400 و خبرگزاری مهر 1399)

نمونه های بارز آن، خشک شدن درختان بلوط در حالت ایستاده  بخاطر بهره برداریهای غیر بهینه ، افزایش افات و بیماریهای متعدد، اخیرا هم هجوم دارواش به جنگلهای زاگرس شمالی ( بانه در کردستان )  را شاهداست. متاسفانه تا کنون، هیچگونه راهکارهای عملی برای جلوگیری از تخریب جنگلها با توجه به گرم تر شدن هوا و تغییر اقلیم انجام نشده و امکانا بعد از برگزاری یکی دو همایش ، کمبود اعتبارات ، نبودن تجهیزات اطفا حریق گسترش اتش سوزیها همچنان ادامه یابند.از طرفی سازمان جنگلها در حالی یک سوم جنگلهای زاگرس را از دست داده ، برنامه کاشت یک میلیارد نهال را برای عرصه های فرسوده طراحی کرده است. به نظر میرسد مشکلات اجتماعی ، اقتصادی ، فشردگی خاک و باز شدن تاج پوشش جنگلها ، تابش سوزان افتاب ، خشکسالیها و تغییر اقلیم … اجازه سبز شدن و بقای انها را همانند کاشت میلیونها هکتار بذر و نهال بی حاصلی که تا کنون به همین سرنوشت مبتلا گردند .

این وقایع در حالی شکل گرفته اند که حیات اجتماعی و اقتصادی ساکنان  11 استان زاگرسی که تامین کننده 45 درصد منابع ابی کشور و سهم بالایی در تولید غلا ت، تولید گوشت… کشور را بر عهده داشتند،به فراموشی سپرده شده و متاسفانه ، فانوس مرگ زاگرس نه تنها دهه هاست اغاز شده ، کاشت طرح مورد نظر سازمان ،تداعی کننده ، نوش داروی بعد از مرگ سهراب را می رساند.

شکل شماره  7 گسترش افت دارواش در جنگلهای بانه منبع عکس پاژین

5. -تأثیر بر چرخه‌های طبیعی:

حشرات نقش مهمی در تجزیه زباله‌ها و خاک‌ورزی دارند. از بین رفتن آنها  به اختلال در چرخه‌های طبیعی

مواد مغذی و به کاهش کیفیت خاکها (5 ) منجر  می شود. در کل حشرات (مانند سوسک ها، مگس ها، زنبورها، زنبورها، مورچه ها، پروانه ها و پروانه ها)  نقش کلیدی در تجزیه مواد آلی( 8) و چرخه مواد مغذی و اصلاح ساختار خاک، از طرفی شکارچیانی مهم برای دفع آفات هستند و فقدان آنها اثرات زیان باری بر کشاورزی و امنیت غذایی را به دنبال خواهند داشت .               شکل شماره 8 سوسک و سرگین

6 – عوامل موثر بر کاهش جمعیت حشرات :

مهمترین عوامل کاهش دهنده حشرات چه به صورت فردی چه ترکیبی عبارتند از:

تغییرات آب و هوایی، استفاده از سموم شیمیایی ، تخریب زیستگاهها، ورود گونه های خارجی و تاثیر رقابت با گونه‌های دیگر، بیماری‌ها و انگل‌ها.را می توان نام برد .

7- پیامدها:                                  شکل شماره  9 نمایی از حشرات مختلف 

تأثیرات منفی بر زنجیره غذایی، گرده‌افشانی و سایر خدمات اکوسیستمی که حشرات ارائه می‌دهند  نه تنها در مطالعات بلکه در عمل باید مورد توجه قرار گیرند.

نقش مفید حشرات مضر :

حشرات در مجموع مفیدهستند. به عنوان مثال، حشرات به ما کمک می کنند تا مواد غذایی نظیر پرتقال، سیب و توت فرنگی را پرورش دهیم. زیرا آنها به گرده افشانی گیاهان کمک می کنند. بدون حشرات در اطراف مزارع و باغات برای گرده افشانی، عرضه مواد غذایی به طور چشمگیری کاهش می یابند.

هشدار دانشمندان جهان در مورد حشرات  درشکل  شماره    نشان داده شده است . همانطوریکه در رانندگی هشدارها را با تابلوهایی به رنگ قرمز  و آبی نشان میدهند ، در سمت راست  ( 9 ) عوامل کاهنده ای که به کاهش و انقراض گونه ها کمک می نمایند و در سمت چپ مهمترین عواملی منفی موثر بر اکوسیستم ها ، به تصویر کشیدهشده اند.

امید انست با آگاهی از پیامدهای آن ، منبعد با دقت بیشتری به جانوران اطرافمان بنگریم.

نمونه های دیگری از مواد غذایی که نیاز به گرده افشانی حشرات دارند عبارتند از: زغال اخته، گوجه فرنگی، انگور، فلفل، کدو، هندوانه و طالبی. محصولات جانبی این غذاها نیز توسط حشرات  ( شکل شماره  10  )حمایت می شوند:         شکل شماره 10 محصولات ناشی از گرده افشانی

خاطره ای ازمرحوم استاد مروی مهاجر:

من به یاد دارم در دوره دکترای جنگلداری در دانشگاه تربیت مدرس در سال 1371 دانشجویی از استاد پرسید ایا حشرات مضرند یا مفید؟

پاسخ استاد: گفت ما هم که دوره پسا دکترا را در المان طی میکردیم ، همین سوال را فردی از استاد حشره شناسی که از بهترین های جهان بود پرسید، تا  لیست حشرات مفید و مضر را توضیح دهند تا بدانیم کدام مضرند و کدامها مفید هستند .

استاد پاسخ دادند:

در شرایط نرمال همه جانوران روی کره زمین در یک تعامل نسبی زندگی می کنند ،هیچکدام مضر نیستندو همه موجودات همانند دانه های تسبیح  بهم پیوسته در جایگاه ویژه خود به فعالیتهای روزمره شان  ادامه می دهند. به محض اینکه  تسبیح پاره شود ، نظم و انظباط حاکم بهم ریخته و هر کدام از دانه ها به طرفی پرت خواهند شد. اکوسیستم هم نقش تسبیح بهم پیوسته را دارند ، تا زمانیکه اکوسیستم ها در حالت تعادل قرار دارند ، نظم و انظباط ویژه برقرار است و هیچ موجود زنده ای مضر نیست . به محض تجاوز و تخریب اکوسیستم ها ، فرایندهای تجدید پذیری و خود تنظیمی در اکوسیستمها از حالت عادی خارج و کم کم به سمت گسسته شدن زیستگاه و زنجیره های حیاتی و نهایتا تخریب اکوسیستم ها می انجامد.

مطالعات ذکر شده در بالا نشان داده اند ، گیاهان در طبیعت به گرده افشانی، به تنوع زیستی ، به خاک ورزی ،و الی اخرکمک می کنند .از طرفی  بخشی  ازحشرات از اجساد باقی مانده  در زمین ، تفذیه و نهایتا آنها را  تجزیه و از بین برده و همانند یک رفتگر در شهرها ، طبیعت را تمیز می نمایند. برای کسب اطلاعات بیشتربه  ویدیوی بارگذاری شده نقش گرگها در پارک یلواستون در همین وبسایت مراجعه گردد.

بنابراین با از بین رفتن زیستگاهها  و اکوسیستم ها ، گونه های کلیدی ( چه گیاهی چه جانوری )  و گونه های شاخص تعادل نسبی و پایدار انها بهم میریزد و با بهم خوردن تعادل ،آشفتگی های بعدی حاکم میگردند.

سایر نکات نکات کلیدی در ارتباط با  سئوال اولیه عبارتند از:

برای دستیابی به رژیم‌های غذایی پایدار و حفظ تنوع زیستی، نیاز به همکاری بین‌المللی، سیاست‌های مؤثر و تغییر رفتار در سطوح فردی و اجتماعی  باید وجود داشته باشند . اینگونه  مقالات به عنوان یک راهنما برای سیاست‌گذاران و محققان در این زمینه لازم و ضروری می باشند.

1 – رژیم‌های غذایی پایدار:  رژیم‌های غذایی که اثرات منفی بر محیط زیست را کاهش می‌دهند و به حفظ تنوع زیستی کمک می‌کنند. مخصوصا  تأکید بر مصرف مواد غذایی محلی و ارگانیک.

2-تنوع زیستی:  اهمیت تنوع زیستی در پایداری اکوسیستم‌ها و تأمین غذا و بر عکس آن  کاهش تنوع زیستی به دلیل کشاورزی صنعتی و مصرف بیش از حد منابع طبیعی.

3–چالش‌های سیاست‌گذاری:  نیاز به سیاست‌های جامع که تشویق‌کننده رژیم‌های غذایی پایدار باشند. برای پیشبرد ان  نیاز به همکاری بین دولت‌ها، صنایع غذایی و جامعه مدنی برای ایجاد تغییرات مثبت دارند.

4 – نیاز به شواهد و تحقیقات  بیشتر : بررسی شواهد علمی و تجربی در زمینه تأثیر رژیم‌های غذایی بر تنوع زیستی به مطالعات گسترده تری نیاز دارند.

5-تغییر رفتار: اهمیت آموزش و آگاهی‌رسانی به مردم درباره رژیم‌های غذایی پایدار،  استراتژی‌های مؤثر برای تغییر عادات غذایی و افزایش مصرف مواد غذایی پایدار.

کلام اخر :

در حالی گفته‌های کن رابینسون و پیش بینی او در باره  نابودی حشرات باعث از بین بردن حیات موجودات بر روی کره زمین در طول 50 سال با حدود بالایی صحت دارند ، اما نامبرده بیشتر به جنبه‌های انگیزشی و هشداردهنده آن توجه نموده اند ، اما این اظهارات بر پایه واقعیت‌های علمی هم  استوار است.چون حشرات نقش بسیار مهمی در اکوسیستم‌های زمین ایفا می‌کنند و از بین رفتن آنها می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر زنجیره‌های غذایی، گرده‌افشانی،  تنوع زیستی  و امنیت غذایی داشته باشند.

بنابراین این پیش‌بینی می‌تواند یک نوع فراخوان به عمل باشد و هدفش جلب توجه جوامع انسانی به اهمیت حفاظت از حشرات و اکوسیستم‌ها می باشند .

در ضمن تنوع حشرات بسیار زیاد (8،6 ) و تخمین زده می شود ، میلیون ها گونه از حشرات زنده وجود دارند که در شکلهای  زیر بخشی از آنها را در فلوریدا  را می بینید.

منابع مورد استفاده:

1. Simmons, B. I., et al. (2019). Impacts of insect declines on ecosystems and human well-being. *International Journal of Ecological Science and Environmental Engineering*, 6(2), 83-95
2. Biesmeijer, J. C., Roberts, S. P. M., Reemer, M., et al. (2006). Parallel declines in pollinators and insect-pollinated plants in Britain and the Netherlands. *Science*, 313(5785), 351-354.
3. Sala, O. E., et al. (2000). Global biodiversity scenarios for the year 2100. *Science*, 287(5459), 1770-1774
4. Gurr, G. M., & Wratten, S. D. (2000). Biological Control: Applications and Research. *Insect-Plant Interactions*, 8, 205-227
5. Coleman, D. C., Crossley Jr, D. A., & Hendrix, P. F. (2004). *Fundamentals of Soil Ecology*. Academic Press.
6. McCann, J. D. Ellis, and M. K. O’Malley2Insects, Oh Yes!: An Introduction1 S.

7- Alina Penning-Butterworth et al.     Interconnected global threats: climate change, biodiversity loss,

and infectious diseases

8 -Farmer-driven innovations in agriculture that improve profitability, stewardship and quality of life.

9 –  University of Helsink,2020,  Scientists warn humanity about worldwide insect declin

They also suggest ways to recognise and avert its consequences